Γιατί δεν αποτυπώνονται με ευκρίνεια στις κλινικές μελέτες όσα αναφέρουν πως νιώθουν οι ασθενείς.
Πολλοί πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα πιστεύουν ότι το κρύο, η υγρασία και οι αλλαγές του καιρού μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματά τους. Ωστόσο τα αποτελέσματα των έως τώρα μελετών για το θέμα, παραμένουν ασαφή.
«Πολλοί άνθρωποι αντιλαμβάνονται ότι ο καιρός επηρεάζει την κατάστασή τους», αναφέρει η ρευματολόγος κυρία Ελένη Κομνηνού, διευθύντρια της Κλινικής Αυτοάνοσων Ρευματικών Παθήσεων στο Metropolitan General. «Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι παραπονιούνται ότι ο ψυχρότερος καιρός ή η υγρασία τούς κάνει να αισθάνονται χειρότερα απ’ ό,τι ο πιο ηλιόλουστος, ζεστός και ξηρός καιρός».
Είναι γνωστό, όμως, ότι η αντίληψη δεν ταιριάζει απαραίτητα με την πραγματικότητα. Η ανάλυση των συμπτωμάτων (ιδίως του πόνου) είναι μία από τις δυσκολίες που συναντώνται στις μελέτες για τις καιρικές επιπτώσεις σε αρθριτικούς ασθενείς.
Αυτό οφείλεται στο ότι ο πόνος είναι δύσκολο να αξιολογηθεί αντικειμενικά. Είναι μία υποκειμενική εμπειρία με σημαντικές παραλλαγές μεταξύ των ατόμων αλλά και του ιδίου ατόμου.
Ενώ, λοιπόν, λοιπόν οι ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα αντιλαμβάνονται ότι το κλίμα επηρεάζει τα συμπτώματα της νόσου, τα αποτελέσματα στην ιατρική βιβλιογραφία είναι αντικρουόμενα. Επιπλέον, δεν είναι σαφές εάν οι επιδράσεις αυτές αποτελούν σύμπτωση ή άμεσο αποτέλεσμα.
Ο ρόλος των εποχών
Στις μελέτες έχει αξιολογηθεί μεταξύ άλλων η επίδραση των εποχών. «Οι εποχές ορίζονται από το κλίμα σε ένα συγκεκριμένο μέρος στη γη. Η εποχικότητα είναι ένα φαινόμενο που έχει αναφερθεί συχνά ότι σχετίζεται με διάφορες καταστάσεις στον άνθρωπο, συμπεριλαμβανομένων ασθενειών, ανάπτυξης, γονιδιακής έκφρασης, ανοσίας και φυσιολογίας», εξηγεί η κυρία Κομνηνού.
Συγκεκριμένα, η επίδραση της εποχικότητας σε αυτοάνοσα νοσήματα και αρθρώσεις έχει περιγραφεί σε μελέτες. Για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, αυτή η επίδραση έχει αναφερθεί για:
- Την εμφάνιση της νόσου
- Την πορεία της
- Την ακτινογραφική εξέλιξη
- Την σοβαρότητά της
Ωστόσο, ακόμη και αν η μελέτη των καιρικών παραμέτρων θεωρείται απλή, η αλληλεπίδρασή τους με τους ανθρώπους είναι πολύπλοκη. Σε πολλούς ασθενείς με αρθρίτιδα παρατηρείται στη διάρκεια του καλοκαιριού σημαντική ανακούφιση των συμπτωμάτων. Ακόμη και εάν υπάρχει λίγη υγρασία, ο πόνος της αρθρίτιδας τείνει να είναι ηπιότερος τις πιο ζεστές και ηλιόλουστες μέρες.
Αντίστοιχα, ο ξηρός καιρός μπορεί να είναι πολύ καλύτερος για τον πόνο της αρθρίτιδας. Αντιθέτως, ο πόνος μπορεί να επιδεινωθεί στη διάρκεια των βροχερών ημερών και των χειμερινών καιρικών συνθηκών.
Βαρομετρική πίεση και γεωγραφική περιοχή
Ρόλο μπορεί να παίζει και η βαρομετρική πίεση η οποία, με απλά λόγια, είναι το βάρος του αέρα, συνεχίζει η κυρία Κομνηνού. Το βάρος αυτό:
- Αυξάνεται με τον καλό καιρό (π.χ. ήλιος, ζέστη)
- Μειώνεται με τις κακές καιρικές συνθήκες (π.χ. καταιγίδες, δυνατός άνεμος).
Σε περιόδους βροχής και χιονιού, η θερμοκρασία πέφτει και η βαρομετρική πίεση μειώνεται. «Αυτό μπορεί να προκαλέσει πάχυνση του υμένα και φλεγμονή στις αρθρώσεις, γεγονός που τις κάνει πιο δύσκαμπτες», εξηγεί η ειδικός. «Έτσι ο ασθενής μπορεί να είναι πιο ευαίσθητος στον πόνο κατά την κίνηση».
Οι ιδιαιτερότητες του κλίματος σε διαφορετικές γεωγραφικές περιοχές επίσης θα μπορούσαν να παίζουν ρόλο στα αντικρουόμενα ευρήματα των μελετών.
Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια, η αναγνώριση και αξιολόγηση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας έχει γίνει πιο προσιτή και ακριβέστερη. Επιπλέον, κατά την τελευταία δεκαετία, η θεραπεία της έχει παρουσιάσει σημαντική εξέλιξη. Έτσι, οι ασθενείς βρίσκονται συνήθως σε ύφεση.
Ωστόσο, είναι υπαρκτή η πιθανότητα των καιρικών επιπτώσεων στον πόνο των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα αναλόγως με την εποχή – ιδιαίτερα, δε, η επίδραση των ακραίων θερμοκρασιών.
«Τα αποτελέσματα δεν μπορούν να γενικευθούν. Πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι εποχιακές διακυμάνσεις, οι γεωγραφικές αποκλίσεις εντός των μελετών και άλλοι παράγοντες (π.χ. σύνδρομο Sjogren), που μπορεί να αποτελέσουν αντικείμενο μελλοντικών μελετών» καταλήγει η κυρία Κομνηνού.
Φωτογραφία: iStock
