Σχεδόν απίθανο θεωρείται το ενδεχόμενο να καταλήξει σε «συμφωνία» για το πλαφόν στο φυσικό αέριο στην ΕΕ, το συμβούλιο των υπουργών Ενέργειας την ερχόμενη Τρίτη 13/12.
Το σενάριο για πλαφόν στο φυσικό αέριο αποτελεί ένα «καυτό» ζήτημα για να το οποίο δεν έχει βρεθεί κοινή λύση παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Η συμφωνία για ένα ανώτατο όριο τιμών στο φυσικό αέριο αποτελεί «κλειδί» για την υιοθέτηση της ευρύτερης δέσμης μέτρων έκτακτης ανάγκης που έχει λάβει η ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των κοινών αγορών και των περιορισμών στην ενδοημερήσια μεταβλητότητα.
Σημειώνεται πως παρότι, οι υπουργοί συμφώνησαν σχετικά με την τελική μορφή της δέσμης μέτρων τον περασμένο μήνα, η τελική έγκρισή τους αναβλήθηκε για να μπορέσουν να γίνουν περισσότερες συνομιλίες σχετικά με τον τρόπο περιορισμού των τιμών του φυσικού αερίου.
Τα δύο «στρατόπεδα» και η θέση της Ελλάδας
Αυτή τη στιγμή οι χώρες της ΕΕ μοιράζονται σε δύο διαφορετικά μπλοκ. Το ένα μπλοκ περιλαμβάνει την Ελλάδα, το Βέλγιο, την Ισπανία και την Πολωνία, με το οποίο συντάσσονται 15 συνολικά χώρες και υποστηρίζει ότι με την επιβολή του πλαφόν θα αποφευχθούν τα φαινόμενα κερδοσκοπίας που ταλαιπωρούν την αγορά και θα αμβλυνθεί το υψηλό κόστος που καλούνται να πληρώσουν οι καταναλωτές και οι κρατικοί προϋπολογισμοί με τις επιδοτήσεις των τιμών.
Ενώ το άλλο μπλοκ, στο οποίο κυριαρχούν η Γερμανία και η Ολλανδία, θεωρεί ότι το πλαφόν θα προκαλέσει κίνδυνο ομαλού εφοδιασμού της αγοράς, αν η τιμή του είναι χαμηλότερη από αυτή που είναι διατεθειμένες να πληρώσουν άλλες χώρες που καταναλώνουν υγροποιημένο αέριο, όπως οι ασιατικές.
Οι τελευταίες εξελίξεις
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είναι αρμόδια για το νομοθετικό έργο της ΕΕ μόλις πριν από λίγες ημέρες ανακοίνωσε μία πρόταση για ένα πλαφόν, η ενεργοποίηση του οποίου ουσιαστικά θα ήταν αδύνατη. Και αυτό γιατί θα έπρεπε η τιμή του φυσικού αερίου στο χρηματιστήριο του Αμστερνταμ (TTF) να διατηρηθεί στα 275 ευρώ η μεγαβατώρα για διάστημα δύο εβδομάδων – ενώ σήμερα είναι κοντά στα 120 ευρώ – και επιπλέον η τιμή του LNG να ήταν μικρότερη κατά τουλάχιστον 58 ευρώ επί 10 ημέρες στην ίδια περίοδο.
Η πρόταση αυτή κρίθηκε «άτοπη» και ακολούθησε η συμβιβαστική πρόταση για το ανώτατο όριο τιμών από την Τσεχική Δημοκρατία, η οποία ασκεί την εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ. Συγκεκριμένα, η Τσεχία πρότεινε μείωση του κόφτη στα 220 ευρώ. Η Τσεχία πρότεινε επίσης τη μείωση του αριθμού των ημερών που απαιτούνται για την ενεργοποίηση του πλαφόν φυσικού αερίου στις πέντε, από δύο εβδομάδες που προβλεπόταν αρχικά.
Η Ολλανδία έκανε μία ξεχωριστή πρόταση για πλαφόν στις τιμές του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται για αποθήκευση, με τη χώρα να υποστηρίζει ότι ο ευρύτερος «μηχανισμός ελέγχου των τιμών» που προτείνει η Κομισιόν θα μπορούσε να στρεβλώσει τις αγορές και να βλάψει την προσφορά.
Το ευρωπαϊκό μπλοκ στο οποίο περιλαμβάνεται και η Ελλάδα κατέθεσε πρόταση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την προηγούμενη εβδομάδα, η οποία στηριζόταν σε δύο σενάρια: Το πρώτο προβλέπει την επιβολή ενός σταθερού πλαφόν στα 160 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δηλαδή πολύ χαμηλότερα από τα 275 ευρώ ανά μεγαβατώρα που προτείνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το δεύτερο σενάριο προβλέπει ένα δυναμικό πλαφόν το οποίο θα διαμορφώνεται ανάλογα με τις τιμές του φυσικού αερίου στους άλλους μεγάλους κόμβους συναλλαγών του κόσμου, σε ΗΠΑ και Ασία. Θα υπάρχει δηλαδή διακύμανση του πλαφόν στον ευρωπαϊκό δείκτη TTF ανάλογα με τις αντίστοιχες τιμές στον αμερικανικό και ασιατικό κόμβο. Στην ουσία, θα υπάρχει ένα σταθερό πλαφόν επί του οποίου θα προστίθεται μια τιμή με βάση τις διεθνείς διακυμάνσεις.
Παρέμβαση Μητσοτάκη
Στην επιβολή πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου που εισάγεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση επέμεινε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο Κορυφής EUMED-9 των χωρών του Ευρωπαϊκού Νότου, στο Αλικάντε της Ισπανίας.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός εστίασε στην ανάγκη εύρεσης μιας λύσης για το πλαφόν στο Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ που θα πραγματοποιηθεί στις 13 Δεκεμβρίου και υπογράμμισε την ανάγκη η Ευρώπη να κινηθεί στρατηγικά και ενωμένα προκειμένου να εξασφαλιστούν οι ποσότητες ενέργειας που χρειάζεται.
«Η Ευρώπη χρειάζεται να υποστηρίξει τις εταιρείες μας, να προμηθευτούν το αέριο που χρειαζόμαστε από την παγκόσμια αγορά. Διαφορετικά, θα αντιμετωπίζουμε το ίδιο πρόβλημα ξανά και ξανά».
Σημειώνεται πως σε περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία στη Σύνοδο της 13ης Δεκεμβρίου, το «σίριαλ» θα συνεχιστεί με νέα παράταση για τη Σύνοδο Κορυφής των 27 ηγετών της ΕΕ.
Άνοδος για το φυσικό αέριο
Σε αυτό το κλίμα, την ανιούσα έχουν πάρει εκ νέου οι τιμές του φυσικού αερίου, καθώς η έλευση του χειμώνα αυξάνει τις ενεργειακές ανάγκες. Γεγονός που επιβεβαιώνει ταυτόχρονα τη μεγάλη στρέβλωση που βιώνει η Ευρώπη, μια και υπό κανονικές συνθήκες οι τιμές του φυσικού αερίου θα έπρεπε να ακολουθούν αυτές του πετρελαίου και να μειώνονται στη σκιά της παγκόσμιας ύφεσης.
Στις αρχές της εβδομάδας οι τιμές του φυσικού αερίου κατέγραψαν σωρευτική άνοδο της τάξης του 17%, ξεπερνώντας τα 145 ευρώ ανά μεγαβατώρα, για να ακολουθήσει στη συνέχεια μικρή διόρθωση. Εντούτοις, διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι ο χειμώνας θα είναι βαρύς, με τις τιμές να ξαναπαίρνουν την ανιούσα, συμπαρασύροντας και τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος, πανευρωπαϊκά αλλά και στη χώρα μας.
Αναλυτικά, η πρόβλεψη της ING τοποθετεί την τιμή του φυσικού αερίου TTF στα 150 ευρώ/μεγαβατώρα στο α’ τρίμηνο του 2023 και βλέπει πτώση στα 140 ευρώ στο β’ τρίμηνο. Στη συνέχεια εκτιμά πως η τιμή θα καταγράψει σημαντική άνοδο στα 190 ευρώ στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου ενόψει του επόμενου χειμώνα και στα 220 ευρώ προς το τέλος του 2023.
