Σε αχαρτογράφητα νερά, ως προς τα μονοπάτια που πρέπει να ακολουθήσει για να εξασφαλίσει την ενεργειακή της επάρκεια, μοιάζει να κινείται η Ευρώπη, μετά τον ενεργειακό «στραγγαλισμό» που επιχειρεί η Ρωσία, με το πρόσχημα της συντήρησης του αγωγού Nord Steeam 1.
Ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός Gazprom ενημέρωσε τους πελάτες του στην Ευρώπη ότι δεν μπορεί να εγγυηθεί τις παραδόσεις φυσικού αερίου επικαλούμενος «έκτακτες» περιστάσεις, σύμφωνα με επιστολή που διέρρευσε στο πρακτορείο Reuters, εντείνοντας το «μπρα-ντε-φερ» με τη Δύση μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Στην επιστολή της 14ης Ιουλίου, το ρωσικό κρατικό μονοπώλιο φυσικού αερίου επικαλείται αναδρομικά λόγους ανωτέρας βίας σε ό,τι αφορά τις παραδόσεις που χρονολογούνται από τις 14 Ιουνίου. Η είδηση βλέπει το φως της δημοσιότητας καθώς ο Nord Stream 1, ο βασικός αγωγός που μεταφέρει το ρωσικό φυσικό αέριο στη Γερμανία και πέραν αυτής, υποβάλλεται σε ετήσια συντήρηση που έχει προγραμματιστεί να ολοκληρωθεί την Πέμπτη.
Η επιστολή ενισχύει τους φόβους της Ευρώπης ότι η Μόσχα θα μπορούσε να κρατήσει «παγωμένο» τον αγωγό σε αντίποινα για τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν σε βάρος της Ρωσίας για τον πόλεμο στην Ουκρανία, εντείνοντας την ενεργειακή κρίση που απειλεί να βυθίσει την ευρωπαϊκή οικονομία στην ύφεση.
Η επίκληση λόγων «ανωτέρας βίας» δεν είναι ασυνήθιστη σε επιχειρηματικές συμβάσεις και περιγράφει ακραίες περιστάσεις που απαλλάσσουν έναν εκ των αντισυμβαλλόμενων από τις νομικές υποχρεώσεις του, σημειώνει το πρακτορείο Reuters που υπογραμμίζει ότι η Gazprom δεν ανταποκρίθηκε σε αίτημά του για σχολιασμό.
Σύμφωνα με καλά ενημερωμένη πηγή την οποία επικαλείται το Reuters, η οποία δεν κατονομάζεται, οι λόγοι ανωτέρας βίας αφορούν παραδόσεις φυσικού αερίου μέσω του αγωγού Nord Stream 1.
«Αυτό ακούγεται σαν μια πρώτη ένδειξη ότι οι παραδόσεις φυσικού αερίου μέσω του Nord Stream 1 μπορεί να μην επαναληφθούν μετά το πέρας της 10ήμερης συντήρησης», δήλωσε ο Χανς φαν Κλιφ, ανώτερος οικονομικός αναλυτής της ABN Amro ο οποίος ειδικεύεται σε θέματα ενέργειας.
«Ανάλογα με το ποιες “ έκτακτες” περιστάσεις έχουν κατά νου προκειμένου να επικαλεστούν λόγους ανωτέρας βίας, καθώς και αν αυτά τα ζητήματα είναι τεχνικής φύσεως ή περισσότερο πολιτικά, αυτό θα μπορούσε να είναι το επόμενο βήμα στην κλιμάκωση (της κρίσης) μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης/Γερμανίας», συμπλήρωσε.
Η Uniper, ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου στη Γερμανία, ήταν μεταξύ των πελατών που ανέφεραν ότι έλαβαν την επιστολή και ότι απέρριψαν ως αδικαιολόγητο τον ισχυρισμό.
H RWE, ο μεγαλύτερος παραγωγός ηλεκτρικής ενέργειας στη Γερμανία και άλλος ένας εισαγωγέας ρωσικού φυσικού αερίου, ανέφερε επίσης ότι έλαβε την ειδοποίηση περί λόγων ανωτέρας βίας. «Παρακαλούμε να κατανοήσετε ότι δεν μπορούμε να σχολιάσουμε τις λεπτομέρειες ή τη νομική θέση μας», ανέφερε η εταιρεία.
Καθυστέρηση στην παράδοση τουρμπίνας
Στις 14 Ιουνίου η ρωσική Gazprom μείωσε τη ροή του αγωγού στο 40%, επικαλούμενη την καθυστέρηση παράδοσης μιας τουρμπίνας που επισκευάζεται στον Καναδά από τον προμηθευτή εξοπλισμού Siemens Energy.
Ο Καναδάς έστειλε αεροπορικώς στις 17 Ιουλίου την τουρμπίνα για τον αγωγό στη Γερμανία, μετά την ολοκλήρωση των εργασιών επισκευής, σύμφωνα με την εφημερίδα Kommersant που επικαλείται αξιωματούχους με γνώση της υπόθεσης.
Θα χρειαστούν άλλες 5-7 ημέρες προκειμένου να φτάσει η τουρμπίνα στη Ρωσία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα παρουσιαστούν προβλήματα με την επιμελητεία και τα τελωνεία.
Στροφή προς το Αζερμπαϊτζάν
Καθώς η Μόσχα ετοιμάζεται να πατήσει το κουμπί του ενεργειακού «στραγγαλισμού» της Γηραιάς Ηπείρου, η ευρωπαϊκή ηγεσία αναζητά εναγωνίως νέους ενεργειακούς δρόμους. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε τη Δευτέρα μια συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν για τον διπλασιασμό σε «μερικά χρόνια» των εισαγωγών της φυσικού αερίου από αυτήν τη χώρα του Καυκάσου.
Η ανακοίνωση έγινε κατά τη διάρκεια ταξιδιού στο Μπακού της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία υπέγραψε με τον Αζέρο ηγέτη Ιλχάμ Αλίεφ σχετικό μνημόνιο κατανόησης. Το Αζερμπαϊτζάν είναι πρώην σοβιετική δημοκρατία που ενισχύει τους δεσμούς της με τη Δύση και την Τουρκία, χωρίς να θίγει παράλληλα τη Ρωσία.
Η επείγουσα ανάγκη της διαφοροποίησης του ενεργειακού εφοδιασμού της Ευρώπης γίνεται ολοένα και πιο αισθητή στις Βρυξέλλες, καθώς η Μόσχα μείωσε τη ροή φυσικού αερίου τις τελευταίες εβδομάδες, τη στιγμή που οι ευρωπαϊκές χώρες πρέπει να γεμίσουν τα αποθέματά τους πριν από τον χειμώνα.
Η ΕΕ εισάγει επί του παρόντος 8,1 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου μέσω του Νότιου Διαδρόμου Φυσικού Αερίου, ενός συνόλου αγωγών φυσικού αερίου που ξεκινούν από το Αζερμπαϊτζάν και καταλήγουν στην Ευρώπη περνώντας από τη Γεωργία και την Τουρκία.
Με τη συμφωνία που ανακοινώθηκε τη Δευτέρα, «θέλουμε να επεκτείνουμε τη χωρητικότητά του στα 20 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως μέσα σε λίγα χρόνια», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν σε κοινή δήλωση στον Τύπο με τον Αλίεφ, με ενδιάμεσο στόχο τα 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα από το 2023.
«Αυτό θα βοηθήσει στην αντιστάθμιση των περικοπών στις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου και θα συμβάλλει σημαντικά στην ασφάλεια του εφοδιασμού της Ευρώπης», πρόσθεσε.
«Ακόμη και πριν από τη βάναυση εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη είχαν σταματήσει να είναι αξιόπιστες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποφάσισε συνεπώς να (…) στραφεί σε πιο αξιόπιστους προμηθευτές», δήλωσε η πρόεδρος της Κομισιόν. «Το Αζερμπαϊτζάν είναι ένας από αυτούς».
