Στην εποχή μας, πολλοί από εμάς έχουμε αναγκαστεί να γίνουμε multi-tasking. Τι σημαίνει αυτό; Ότι καλούμαστε να ασχοληθούμε παράλληλα με τόσα πράγματα, γιατί αλλιώς νομίζουμε ότι δεν θα προλάβουμε να φέρουμε εις πέρας τις υποχρεώσεις μας! Ορισμένες φορές, μάλιστα, επιλέγουμε μόνοι μας να αναλάβουμε πολλά περισσότερα από ό,τι αντέχουμε και πιστεύουμε ότι θα τα καταφέρουμε, πιέζοντας τον εαυτό μας, να γίνουν όλα και να γίνουν γρήγορα και σωστά.
Την ίδια στιγμή λαμβάνουμε τόσα ερεθίσματα, που συχνά αποσπόμαστε, μπερδευόμαστε και καταλήγουμε να μην μπορούμε να τελειώσουμε κανένα πρότζεκτ!
Το κινητό αναβοσβήνει διαρκώς με ειδοποιήσεις από εισερχόμενα e-mail, οι φόροι μένουν απλήρωτοι, πρέπει να μαγειρέψουμε, να τακτοποιήσουμε το σπίτι, να κάνουμε ένα σημαντικό τηλεφώνημα.
Τι λένε οι έρευνες
Σε διάφορες έρευνες, όπως σε αυτή που δημοσιεύτηκε στο Journal of Biological Sciences το 2018, εξετάζεται η σχέση που έχει η γνωστική απόδοση των ανθρώπων που ασχολούνται με πολλά ταυτόχρονα με αυτή τους τη συνήθεια. Με βάση την έρευνα, τα multi-tasking άτομα εμφανίζουν χειρότερη απόδοση σε αρκετούς γνωστικούς τομείς, σε σύγκριση με τα άτομα που έχουν λιγότερες παράλληλες ασχολίες.
Όσοι είναι συνηθισμένοι να εργάζονται με διάφορες αποσπάσεις, παρακολουθώντας συχνά τα κινητά τους ή ακούγοντας μουσική, φαίνεται να είναι λιγότερο παραγωγικοί από όσους δεν το κάνουν, ενώ παλαιότερα είχε επικρατήσει η αντίθετη άποψη.
Σύμφωνα με μία άλλη έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Psychology and cognitive sciences το 2009, η επεξεργασία πολλαπλών εισερχόμενων πληροφοριών αποτελεί πρόκληση για τη γνωστική ικανότητα των ανθρώπων. Με βάση την εν λόγω έρευνα, τα multi-tasking άτομα είναι πιο επιρρεπή σε παρεμβολές από άσχετα περιβαλλοντικά ερεθίσματα.
Σε σχετική δοκιμασία της συγκεκριμένης μελέτης, στην οποία κλήθηκαν να λάβουν μέρος οι συμμετέχοντες, διαπιστώθηκε ότι όσοι είχαν αναλάβει παράλληλα πολλά καθήκοντα, είχαν μειωμένη την ικανότητα να τα φέρουν εις πέρας ομαλά, πιθανόν εξαιτίας του ότι δεν μπορούσαν να φιλτράρουν τις παρεμβολές, με αποτέλεσμα να συγχέουν τις πληροφορίες και να αποσυντονίζονται.
Multi-tasking και γνωστικές λειτουργίες
Σε μία έρευνα, που δημοσιεύτηκε το 1992 στο επιστημονικό περιοδικό Current Directions in Psychological Science, στην οποία βασίστηκαν πολλές επόμενες, διαπιστώθηκε ότι ο εγκέφαλός μας δεν μπορεί να εκτελεί δύο γνωστικές εργασίες ταυτόχρονα, δεν μπορεί δηλαδή με άλλα λόγια να εκτελέσει την ίδια στιγμή δύο εργασίες που έχουν να κάνουν με τη σκέψη.
Ουσιαστικά, λειτουργούμε γνωστικά, με βάση έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο. Ξεκινάμε πάντα με τη φάση της αντίληψης, αφού πρώτα βλέπουμε και αντιλαμβανόμαστε πράγματα.
Στη συνέχεια, τα επεξεργαζόμαστε, τα σκεφτόμαστε και αποφασίζουμε τι θα κάνουμε. Και τέλος, κάνουμε κάτι για να εφαρμόσουμε ό,τι αποφασίσαμε, για παράδειγμα γράφουμε ή μετακινούμε κάτι.
Αυτό που καταλαβαίνουμε από την καθημερινότητά μας είναι πως ο εγκέφαλός μας είναι φτιαγμένος για να ασχολείται με μία φάση σκέψης τη φορά. Δηλαδή, είναι εφικτό να παρατηρούμε κάτι, ενώ επεξεργαζόμαστε ένα επιστημονικό άρθρο, αλλά δεν γίνεται να γράφουμε ένα e-mail, ενώ παρακολουθούμε ένα συνέδριο.
Αν κάνουμε και τα δύο ταυτόχρονα, είτε δεν θα κατανοήσουμε αυτά που ακούμε, είτε δεν θα γράψουμε σωστά το e-mail.
Όταν ασχολούμαστε με πολλά πράγματα μαζί, ο εγκέφαλός μας κάνει μεγάλη προσπάθεια να εναλλάσσει τις γνωστικές φάσεις του, χωρίς ουσιαστικά να καταφέρνει να εστιάσει σε καμία από αυτές. Το αποτέλεσμα είναι να κάνει λάθη και να μην μπορεί να ολοκληρώσει καμία από τις εργασίες που έχει αναλάβει να φέρει εις πέρας.
Multi-tasking άτομα και εργασιακή μνήμη
Η εργασιακή μνήμη ή λειτουργική μνήμη αναφέρεται στην ικανότητα που μας επιτρέπει να έχουμε κατά νου τα στοιχεία που χρειαζόμαστε για να πραγματοποιήσουμε μια εργασία, την ώρα που την εκτελούμε.
Το multi-tasking επιβαρύνει αυτή μας τη μνήμη, η οποία είναι περιορισμένη. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2010 στο επιστημονικό περιοδικό Psychological Science έδειξε ότι όσοι έχουν μεγαλύτερη χωρητικότητα στην εργασιακή τους μνήμη, τα καταφέρνουν καλύτερα όταν ασχολούνται με πολλά ταυτόχρονα.
Σημειώθηκε, όμως, ότι ακόμη και αυτοί οι άνθρωποι, θα ήταν πιο παραγωγικοί αν αφιέρωναν την προσοχή τους σε κάθε εργασία ξεχωριστά.
Σε έρευνα του 2014 στο επιστημονικό περιοδικό PLOS Οne, αναφέρθηκε ότι το χρόνιο multi-tasking μπορεί να προκαλέσει μόνιμες αλλαγές και αλλοιώσεις στον εγκέφαλο, οι οποίες μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά το γνωστικό μας έλεγχο.
Τι να κάνουμε για να μην «πελαγώνουμε»
Αρκεί να συνειδητοποιήσουμε πως δεν χρειάζεται να τα προλάβουμε όλα μέσα σε μία μέρα και πώς δεν γίνεται να τα κάνουμε όλα παράλληλα, γιατί έτσι δεν θα γίνει τίποτα όπως πρέπει. Θα είναι σίγουρα πιο αποτελεσματικό να διαχειριστούμε τον χρόνο μας διαφορετικά, επικεντρώνοντας την προσοχή μας σε μία εργασία τη φορά. Υπάρχουν 3 όροι που θα εξετάσουμε και που αν τους βάλουμε στη ζωή μας πιθανόν να μας βοηθήσουμε να αξιοποιήσουμε καλύτερα τον χρόνο μας:
- Time-boxing. Μπορείτε να ορίζετε έναν συγκεκριμένο χρόνο μέσα στον οποίον θα δουλεύετε πάνω σε κάτι. Μάλιστα καλό είναι, για να μην ξεφεύγετε χρονικά, να βάζετε ένα ξυπνητήρι να χτυπάει και να σταματάτε την εργασία σας με το που θα χτυπήσει. Έτσι θα αποδώσετε στο καθετί τη σημασία που του αναλογεί και θα αφιερώσετε τον χρόνο σας όπως πρέπει, αξιοποιώντας τον καλύτερα.
- Task-batching. Αν το να βάζετε ένα αυστηρό χρονοδιάγραμμα σάς φαίνεται δύσκολο, δοκιμάστε την ομαδοποίηση εργασιών ή αλλιώς το task-batching. Αντί να προγραμματίζετε μεμονωμένες εργασίες, σκεφτείτε τα διάφορα είδη εργασιών και καθηκόντων που έχετε αναλάβει και ορίστε μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα για κάθε είδος εργασίας. Για παράδειγμα, ένας συγγραφέας μπορεί να κάνει έρευνα το πρωί και να γράφει χωρίς περισπασμούς το απόγευμα.
- Time-blocking. Ο χρονοπρογραμματισμός ή time-blocking είναι το επόμενο βήμα, γεμίζοντας ολόκληρο το πρόγραμμά σας με «κουτάκια» για συγκεκριμένες εργασίες, έτσι ώστε να γνωρίζετε πάντα τι πρέπει να κάνετε κάθε στιγμή μέσα στην ημέρα σας. Αυτό μπορεί να ακούγεται κάπως αγχωτικό, αλλά ενδέχεται να λειτουργήσει αν το αναπροσαρμόζετε κάθε φορά, μέχρι να βρείτε την κατάλληλη ισορροπία. Για παράδειγμα, αν ένα μισάωρο μέσα στην ημέρα αποδειχθεί ότι είναι λίγο για τον έλεγχο των e-mail, τότε την επόμενη φορά, υπολογίστε 45 λεπτά.
Τι γίνεται με την αναψυχή
Σύμφωνα με έρευνα του 2019 που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Current Opinion in Psychology, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με την αναψυχή, καλό θα είναι να μην προγραμματίζονται, γιατί θα καταλήξουμε να τις αντιμετωπίζουμε σαν δουλειές.
Αυτό θα είχε σαν αποτέλεσμα μία συνάντηση με τους φίλους μας ή μία εκδρομή να μας προκαλούν αρνητικά συναισθήματα, κάτι που δεν το θέλουμε.
vita.gr
