Όσο διαβάζουμε αυτό το κείμενο, η προσοχή μας πιθανότατα είναι σε πολλές κατευθύνσεις. Ίσως μόλις είδαμε μια ειδοποίηση ή χρειάζεται να σηκώσουμε το βλέμμα μας για να μη χάσουμε το μετρό. Οι περισσότεροι από εμάς βομβαρδιζόμαστε συνεχώς με εικόνες, ήχους και υποχρεώσεις που απαιτούν την προσοχή μας. Οπότε δεν επιλέγουμε πολύ συχνά το… monotasking.
Μπορεί να είναι δελεαστικό -και μερικές φορές αναγκαίο- να προσπαθούμε να κάνουμε δύο ή και περισσότερα πράγματα ταυτόχρονα, όμως συχνά μπορεί να μας κοστίζει πιο πολύ από όσο νομίζουμε.
Αυτό που φαίνεται σαν παραγωγικότητα στην πραγματικότητα εξαντλεί τα γνωστικά μας συστήματα και αυξάνει το στρες μας. Επιπλέον, στις περισσότερες περιπτώσεις, το να κάνουμε πολλά πράγματα παράλληλα είναι λιγότερο αποδοτικό από το να τα κάνουμε ένα-ένα.
Πώς ο εγκέφαλος διαχειρίζεται πολλά μαζί
Η προσπάθεια να αντιμετωπίσουμε συνειδητά περισσότερες από μία εργασίες ταυτόχρονα ονομάζεται πολυδιεργασία. Είναι το γνωστό σε όλους multitasking. Στη γεμάτη, γρήγορη καθημερινότητα, αυτό μοιάζει φυσικό ή ακόμα και απαραίτητο. Μερικές φορές μιλάμε στο τηλέφωνο, ενώ μαγειρεύουμε. Σε επαγγελματικά περιβάλλοντα, όπου η παραγωγικότητα θεωρείται δείγμα αριστείας, το multitasking μπορεί να ενθαρρύνεται και να επιβραβεύεται.
Στην πραγματικότητα όμως, ο εγκέφαλός μας κάνει… monotasking, δηλαδή ένα πράγμα τη φορά. Όταν προσπαθούμε να προσέξουμε περισσότερα από ένα πράγματα, αυτό που πραγματικά κάνουμε είναι γρήγορη εναλλαγή προσοχής.
Έχουμε μία συνομιλία και μετά επιστρέφουμε στο μαγείρεμα. Αυτό γίνεται τόσο γρήγορα που δεν το συνειδητοποιούμε. Λόγω της λειτουργίας του εγκεφάλου, αυτή η συνεχής εναλλαγή αυξάνει το ψυχικό φορτίο και παρατείνει τον χρόνο ολοκλήρωσης κάθε εργασίας. Και μας κάνει, βέβαια, και πιο επιρρεπείς σε λάθη.
Για να αλλάξουμε από τη μία εργασία στην άλλη, ο εγκέφαλος εγκαταλείπει έναν στόχο και στρέφεται σε έναν άλλο. Έπειτα, πρέπει να οργανώσει τις συμπεριφορές και τις πληροφορίες που σχετίζονται με τη νέα εργασία. Όλα αυτά γίνονται εκτός συνειδητής επίγνωσης, σε λίγα δέκατα του δευτερολέπτου, αλλά το κόστος συσσωρεύεται όταν η εναλλαγή είναι συχνή και συνεχής.
Το κόστος του multitasking και γιατί να προτιμήσουμε το monotasking
Δεκαετίες μελετών αποδεικνύουν ότι όταν προσπαθούμε να κάνουμε παραπάνω από μία εργασίες ταυτόχρονα, καθυστερούμε και κάνουμε περισσότερα λάθη. Μερικές μελέτες δείχνουν ότι μπορούμε να χάσουμε μέχρι και 40% της παραγωγικότητάς μας όταν κάνουμε εναλλαγή αντί να ολοκληρώνουμε τα tasks ένα-ένα. Επιπλέον, η προσπάθεια να κρατάμε στο μυαλό μας την πρώτη εργασία μέχρι να επιστρέψουμε σε αυτήν αυξάνει το γνωστικό φορτίο, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε:
- ψυχική κόπωση
- μειωμένη συγκέντρωση
- κακή λήψη αποφάσεων
- χειρότερη ικανότητα οργάνωσης
- μειωμένη ικανότηα στην επίλυση προβλημάτων
- δυσκολία στη διατήρηση της προσοχής
Ψηφιακό multitasking
Οι ερευνητές προσπαθούν να κατανοήσουν πώς το ψηφιακό multitasking -όπως τα πολλά ανοιχτά tabs ή η συνεχής εναλλαγή εφαρμογών και συσκευών- επηρεάζει τη λειτουργία μας. Αυτό σχετίζεται με:
- μειωμένη γνωστική αυτορρύθμιση
- αυξημένη διάσπαση προσοχής
- χειρότερη μνήμη
- δυσκολία στο φιλτράρισμα άσχετων πληροφοριών
Όταν δεν μπορούμε να φιλτράρουμε τα άσχετα ερεθίσματα, ο εγκέφαλος μένει με περισσότερα να επεξεργαστεί, κάτι που οδηγεί σε κόπωση και στρες, λένε οι επιστήμονες.
Το στρες όταν προσπαθούμε να κάνουμε δύο πράγματα ταυτόχρονα είναι μετρήσιμο στο σώμα. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Health Psychology Review, το multitasking ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα. Τότε, ο οργανισμός μπαίνει σε κατάσταση «fight or flight», ελληνιστί «μάχης ή φυγής». Αυτό συμβαίνει όταν αντιλαμβάνεται κίνδυνο, στρες, δυνατό ερέθισμα ή έντονο συναίσθημα.
Η δύναμη του monotasking
Χρησιμοποιούμε πολύ πιο αποτελεσματικά τις εγκεφαλικές μας λειτουργίες όταν κάνουμε ένα πράγμα τη φορά, όταν κάνουμε δηλαδή αυτό που λέμε monotasking ή single-tasking. Τι μπορείτε να κάνετε για να το εφαρμόσετε;
1. Διαλέξτε τις «μάχες» σας
Η εναλλαγή εργασιών δημιουργεί περισσότερα προβλήματα όταν οι εργασίες είναι δύσκολες. Μπορείτε να προσπαθήσετε να μειώσετε την εναλλαγή εργασιών σε πιο σύνθετα ή αγχωτικά πράγματα. Φτιάξτε μια λίστα με αυτά που χρειάζονται την πλήρη προσοχή σας.
2. Βάλτε στόχους
Αποφασίστε πόσο χρόνο χρειάζεται να αφιερώσετε σε ένα task. Βάλτε ακόμη και χρονόμετρο. Εξασκηθείτε στο να μένετε συγκεντρωμένοι μέχρι να ολοκληρώσετε τον στόχο σας.
3. Προστάτευσε τον χρόνο σας από αυτά που σας αποσπούν
Προσέξτε ποιες διακοπές σάς αποσπούν την προσοχή. Δώστε στον εαυτό σας περιόδους προστατευμένης συγκέντρωσης. Βάλτε σε σίγαση τις ειδοποιήσεις, κλείστε την πόρτα σας, σβήστε την τηλεόραση.
4. Επικοινώνησε με τους άλλους
Ενημερώστε συνεργάτες ή τους δικούς σας στο σπίτι ότι δεν θέλετε να σας διακόψουν.
vita.gr
