Η ενσυναίσθηση δεν είναι ψυχολογική αδυναμία και δεν κάνει τα ευαίσθητα άτομα επιρρεπή στην εξουθένωση. Αντιθέτως τα επιστημονικά ευρήματα, ύστερα από πάνω από μια δεκαετία ερευνών με συμμετέχοντες γιατρούς, νοσηλευτές, εκπαιδευτικούς και άλλους επαγγελματίες που έχουν να κάνουν με τη φροντίδα του κοινού, δείχνουν, παρά την διαδεδομένη πεποίθηση, ότι οι περισσότερες μορφές ενσυναίσθησης προστατεύουν από το burnout, αντί να το προκαλούν.
Χαρακτηριστικά, σε μια πρόσφατη μετα-ανάλυση η οποία δημοσιεύθηκε στο Psychology, Health & Medicine, εξετάστηκαν πάνω από 72 μελέτες με περισσότερα από 20.000 άτομα και τα αποτελέσματα έδειξαν πως όσοι είχαν υψηλά επίπεδα συμπόνιας (empathic concern) και «ικανότητα προοπτικής» (κατανόηση της προοπτικής του άλλου- perspective taking), ανέφεραν λιγότερα συμπτώματα εξουθένωσης, κάτι που ίσχυε ανεξάρτητα από την ηλικία, το φύλο, το επάγγελμα ή τη χώρα.
Ενσυναίσθηση: Η καλή και η κακή της πλευρά
Ο όρος «ενσυναίσθηση» περιλαμβάνει διαφορετικές διεργασίες, οι οποίες δεν σχετίζονται με την ευημερία με τον ίδιο τρόπο. Η τελευταία έρευνα έδειξε ότι, σε αντίθεση με τη συμπόνια ή την ικανότητα προοπτικής, η «συναισθηματική απορρόφηση» (το να βαζεις μέσα σου αυτόματα τα συναισθήματα των άλλων) αυξάνει την ευαλωτότητα στο burnout. Άρα, υπάρχει μια αλήθεια στην πεποίθηση ότι οι συμπονετικοί άνθρωποι κινδυνεύουν από εξουθένωση — αλλά αυτό ισχύει μόνο για αυτή τη μορφή ενσυναίσθησης και ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, ο κίνδυνος εξαρτάται από το είδος των συναισθημάτων που απορροφάμε: η χαρά των άλλων μπορεί να μας προστατεύει, ενώ ο θυμός ή η δυσφορία τους, μπορεί να αυξάνει τον κίνδυνο.
Αυτή η διάκριση —μεταξύ της επιβαρυντικής μορφής της ενσυναίσθησης και όλων των άλλων προστατευτικών μορφών της— έχει τεράστια σημασία, λένε οι επιστήμονες. Αν ο κόσμος πιστέψει ότι όλες οι μορφές ενσυναίσθησης είναι επικίνδυνες, μπορεί να αρχίσει να αποφεύγει τις ουσιαστικές αλληλεπιδράσεις. Κάτι τέτοιο θα ήταν επιζήμιο όχι μόνο για τους φίλους και τους συναδέλφους μας, αλλά και για τους ίδιους μας τους εαυτούς, επισημαίνουν οι ειδικοί.
Παρότι στον τομέα της ευεξίας συχνά προωθείται έντονα η αυτοεστίαση —όπως το να βάζουμε όρια ή να κάνουμε προτεραιότητα τον «χρόνο για εμάς»— η χρόνια εστίαση στον εαυτό μας, ίσως δεν είναι ο καλύτερος τρόπος για να νιώσουμε καλύτερα. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η στροφή της προσοχής προς τους άλλους μπορεί να μειώσει το άγχος και τις φυσιολογικές αντιδράσεις στο στρες, ενώ η βοήθεια προς τους άλλους συνδέεται με μεγαλύτερη ευημερία. Με άλλα λόγια, αν αποφεύγουμε την ενσυναίσθηση, μπορεί να στερούμε από τον εαυτό μας τους ψυχολογικούς πόρους που ενισχύουν την ανθεκτικότητα.
Για να προληφθεί το burnout, πρέπει να στοχεύσουμε στις πραγματικές αιτίες του, υποστηρίζουν οι ερευνητές. Συστημικοί και οργανωτικοί παράγοντες —όπως ο φόρτος εργασίας, η έλλειψη προσωπικού, η γραφειοκρατία, η πίεση χρόνου και η απουσία υποστήριξης— είναι οι κύριοι ένοχοι. Η ενσυναίσθηση δεν είναι.
Άρα, για όσους νιώθουν ότι κινδυνεύουν από burnout, η καλύτερη συμβουλή είναι να καλλιεργήσουν τη σωστή μορφή ενσυναίσθησης, όχι να την αποφύγουν, προτρέπουν οι ειδικοί.
vita.gr
