Η κίνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να απειλήσει με βέτο, αν το ΝΑΤΟ εντάξει στη συμμαχία τη Φινλανδία και τη Σουηδία, έστρεψε τα βλέμματα επάνω του με πολλούς να αναρωτιούνται τι ακριβώς επιδιώκει και ποια είναι τα ανταλλάγματα που ζητά.
O ίδιος ο Τούρκος πρόεδρος, σε δηλώσεις του τη Δευτέρα χαρακτήρισε τη Σουηδία «εκκολαπτήριο» τρομοκρατικών οργανώσεων και υποστήριξε πως «είχε τρομοκράτες» στο Κοινοβούλιό της.
«Και οι δύο χώρες δεν έχουν ξεκάθαρη θέση απέναντι στην τρομοκρατία. Παρόλο που στην παρούσα φάση λένε ότι είναι εναντίον των τρομοκρατικών οργανώσεων υπάρχουν δηλώσεις τους ότι δεν θα μας παραδώσουν τρομοκράτες» είπε ο Τούρκος πρόεδρος αιτιολογώντας την άρνησή του να συναινέσει στο αίτημα των δύο σκανδιναβικών χωρών.
Αναζητώντας βαθύτερη ερμηνεία, κάποιοι «είδαν» πίσω από την άρνηση Ερντογάν, την επιθυμία να πιέσει την Ουάσινγκτον να επανέλθει στο πρόγραμμα των μαχητικών F-35, από το οποίο αποκλείστηκε λόγω της προμήθειας των ρωσικών αντιαεροποτρικών πυραύλων S-400.
«Η κίνηση Ερντογάν έχει βαθύτερα επίπεδα ανάλυσης. Δεν είναι τόσο μονοσήμαντη όσο παρουσιάζεται, δεν γίνεται μόνο για να εξασφαλίσει την αναβάθμιση των F16 ή την αγορά νέων F16 από τις ΗΠΑ, μόνο», λέει στο CNN Greece o διεθνολόγος και αναπληρωτής καθηγητής στο Αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος, Κωνσταντίνος Φίλης:
«Καταρχάς, ο Ερντογάν έχει ένα ζήτημα με τις δύο αυτές χώρες, ειδικότερα με τη Σουηδία γιατί θεωρεί ότι όχι μόνο αποτελεί καταφύγιο των τρομοκρατών σε εισαγωγικά, αυτούς δηλαδή που η Τουρκία θεωρεί τρομοκράτες (Κούρδους και κουρδικές οργανώσεις), αλλά αποτελεί και καταφύγιο αντικαθεστωτικών και μάλιστα αντικαθεστωτικών που σε καθημερινή βάση κάνουν πόλεμο στην κυβέρνηση Ερντογάν. Οπότε πιστεύει ότι τώρα είναι η ευκαιρία του, γιατί αυτή είναι η αντίληψη που έχει η Τουρκία για το πώς ασκούνται οι διεθνείς σχέσεις. Να κλείσει αυτό το μέτωπο, αυτήν την πληγή, πιέζοντας τη Σουηδία ουσιαστικά να αποκηρύξει τους Γκιουλενιστές και τους Κούρδους προκειμένου να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ» λέει ο κ. Φίλης, εκτιμώντας ότι παρ’ όλο που δεν θα καταφέρει να πετύχει αυτό τον στόχο, «στο τέλος της ημέρας, για τον Ερντογάν θα είναι μια νίκη να κλείσουν κάποιες οργανώσεις ή να φανεί ότι η Σουηδία κάνει σε κάτι πίσω».
Ο Ιμπραήμ Καλίν, σύμβουλος της τουρκικής προεδρίας, είπε το Σάββατο πως αποτελεί ζήτημα εθνικής ασφάλειας για την Τουρκία η παρουσία Κούρδων αυτονομιστών και γκιουλενιστών στην επικράτεια των δύο σκανδιναβικών χωρών, ζητώντας διαπραγμάτευση επί του ζητήματος, ιδιαιτέρως με τη Στοκχόλμη.
Υπάρχουν όμως κι άλλα, βαθύτερα, κίνητρα: «Ο Ερντογάν θέλει να δείχνει πως, αντιθέτως με άλλους ηγέτες της Τουρκίας, είναι αυτός ο οποίος πάντα διεκδικεί κάτι περισσότερο για τη χώρα του και ότι εκεί που θα χρειαστεί, θα στηλώσει τα πόδια ακόμη κι αν έχει απέναντί του όλον τον κόσμο. Ας μην ξεχνάμε ότι η κίνηση που κάνει αυτή τη στιγμή γίνεται σε μια περίοδο πολύ κρίσιμη για τις σχέσεις Δύσης – Ρωσίας και προφανώς δεν είναι παιχνιδάκι η ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ, είναι ένα καίριας σημασίας ζήτημα. Οπότε ο Ερντογάν προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο να δείξει προς τους συμπατριώτες του και προς πάσα κατεύθυνση ότι αν κρίνει ότι τα τουρκικά συμφέροντα δεν εξυπηρετούνται μπορεί να πάει κόντρα σε όλους και σε όλα».
«Υπάρχει και μια άλλη διάσταση με ελληνικό ενδιαφέρον», υπογραμμίζει ο διεθνολόγος. «Ο Ερντογάν λέει ότι δεν θα κάνουμε δεύτερη φορά αυτό το λάθος, εννοώντας ότι η πρώτη φορά που έκανε το λάθος αυτό ήταν όταν η Τουρκία δέχτηκε να επανεισαχθεί η Ελλάδα στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, ενώ και η Ελλάδα, όπως ξέρουμε, κατηγορείται από την Τουρκία ότι υποθάλπτει Κούρδους τρομοκράτες και πλέον και αντικαθεστωτικούς. Εδώ βλέπουμε μια προσπάθεια του Ερντογάν να βάλει μια τάξη και να στείλει ένα μήνυμα προς τις χώρες που υποδέχονται αντικαθεστωτικούς και Κούρδους, να μην συνεχίζουν να το κάνουν γιατί θα τον έχουν απέναντί τους», εκτιμά.
Υπάρχει όμως και ένας τέταρτος λόγος, σύμφωνα με τον κ. Φίλη: «Οι ηγέτες τύπου Ερντογάν και Πούτιν θέλουν τα φώτα της παγκόσμιας δημοσιότητας να είναι πάνω τους, χωρίς να τους ενδιαφέρει αν ο λόγος είναι θετικός ή αρνητικός. Τώρα όλοι συζητούν για τον Ερντογάν. Και προφανώς έχοντας βγει μόνος του απέναντι σε όλους -ούτε ο Όρμπαν δεν έκανε κάτι αντίστοιχο, που θα περιμέναμε από την Ουγγαρία να πει κι αυτή τα δικά της λόγω της σχέσης της με τη Ρωσία- τώρα θα πέσουν όλοι επάνω στον Έρντογάν για να τον ρωτήσουν τι θέλει για να μην μπλοκάρει την ένταξη».
Οι κινήσεις του Ερντογάν αποτελούν και ένα έμμεσο νεύμα προς τη Ρωσία, εκτιμά ο ο κ. Φίλης: «Ο πέμπτος λόγος είναι ότι ο Ερντογάν κλείνει το μάτι προς τους Ρώσους με αυτό που κάνει. Είναι σαν να τους λέει ότι “εγώ είμαι εδώ για να υπερασπιστώ τα συμφέροντά μου μεν, αλλά αν τα συμφέροντά μου ευθυγραμμίζονται με τα δικά σας, τόσο το καλύτερο”», την ώρα που τα επιδιωκόμενα από τη Δύση είναι όλα στο τραπέζι.
Πόσο μακριά είναι διατεθειμένος να φτάσει ο Ερντογάν στην άρνησή του για διεύρυνση του ΝΑΤΟ, ο κ. Φίλης απαντά: «Αν φτάσει στο σημείο να χρησιμοποιήσει το βέτο και να μπλοκάρει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδιας, είναι σίγουρα αυτό το οποίο δεν θέλει. Γιατί το βέτο έχει αξία όσο απειλείς ότι θα το χρησιμοποιήσεις, από τη στιγμή που θα το χρησιμοποιήσεις και μετά παύει η αξία του. Από την άλλη όμως, αν έφτανε σε αυτό το σημείο θα μιλούσαμε για ρήξη, ενδεχομένως ρήξη χωρίς επιστροφή ανάμεσα στην Τουρκία και τη Δύση, ενώ μάλιστα ο πόλεμος στην Ουκρανία θα συνεχίζεται ή θα έχει λήξει με όποιον τρόπο έχει λήξει σε συνέχεια της ρωσικής επιθετικότητας και του ρωσικού αναθεωρητισμού. Παρότι δείχνει αποφασισμένος να το χρησιμοποιήσει, νομίζω πως θα ήθελε να το αποφύγει».
cnn.gr
