Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ο ανθρώπινος οργανισμός περνά από διάφορα στάδια: ελαφρύς ύπνος, βαθύς και ύπνος με γρήγορες κινήσεις των ματιών (REM). Αν και τα όνειρα μπορεί να προκύψουν σε οποιοδήποτε στάδιο του ύπνου, συνδέονται κυρίως με τον ύπνο REM, ο οποίος καταλαμβάνει περίπου το 20% με 25% του χρόνου του ύπνου μας.
Η νεότερη έρευνα υποδεικνύει ότι οι άνθρωποι που ξυπνούν ενώ ονειρεύονται τείνουν να νιώθουν ότι είχαν κοιμηθεί πιο βαθιά. Αντίθετα, οι άνθρωποι που ξυπνούν από ελαφρύτερα στάδια ύπνου που συνήθως δεν περιλαμβάνουν όνειρα μπορεί να μην συνειδητοποιούν καν ότι κοιμόντουσαν. Αυτή η παρανόηση του να αισθάνεται κάποιος ξύπνιος ενώ κοιμάται συμβαίνει σε μερικούς ανθρώπους κατά τη διάρκεια των βαθύτερων σταδίων του ύπνου, τα οποία είναι επίσης λιγότερο πιθανό να περιλαμβάνουν όνειρα.
Επιπλέον, ο τύπος του ονείρου από το οποίο ξυπνάει κανείς μπορεί να επηρεάσει την αντίληψή του για την ποιότητα του ύπνου του. Συγκεκριμένα, τα πιο ζωντανά και έντονα όνειρα μπορεί να κάνουν ένα άτομο να αισθάνεται ότι έχει κοιμηθεί πιο βαθιά. Ωστόσο, οι συχνοί εφιάλτες μπορεί να συνδέονται με μια υποκειμενική αίσθηση χαμηλότερης ποιότητας ύπνου.
Όπως και να έχει, απαιτείται περισσότερη έρευνα για να γίνει κατανοητό πώς τα όνειρα και η ποιότητα του ύπνου αλληλεπιδρούν.
Ο καλός ύπνος οδηγεί σε καλά όνειρα;
Μελέτες δείχνουν ότι τα άτομα με διαταραχές ύπνου, όπως η αϋπνία, τείνουν να έχουν περισσότερα άσχημα όνειρα σε σύγκριση με εκείνους που δεν έχουν τέτοιες διαταραχές. Ομοίως, οι εφιάλτες μπορεί να διαταράξουν τον ύπνο. Φαίνεται λοιπόν ότι ο κακός ύπνος μπορεί να οδηγήσει σε κακά όνειρα και πως τα κακά όνειρα ενδέχεται να επιδεινώσουν τον ύπνο.
Χρειάζεται περαιτέρω έρευνα για να διαπιστωθεί αν ισχύει το αντίθετο, δηλαδή αν ο καλός ύπνος οδηγεί σε όμορφα όνειρα. Μια μελέτη που σύγκρινε τα όνειρα των συμμετεχόντων που απολάμβαναν μια ποιοτική και επαρκή βραδινή ξεκούραση με εκείνων που δεν το έκαναν, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα όνειρα των πρώτων τείνουν παραδόξως να περιλαμβάνουν πιο συχνά αρνητικά συναισθήματα από ό,τι θετικά. Ωστόσο, όσοι είχαν προβλήματα ύπνου, βίωναν πιο έντονα αρνητικά συναισθήματα στα όνειρά τους και ήταν πιο πιθανό να έχουν εφιάλτες.
Οι ειδικοί συχνά συνιστούν τη βελτίωση της υγιεινής του ύπνου για να μειωθούν τους εφιάλτες. Συνήθειες όπως η υιοθέτηση ενός τακτικού προγράμματος και μιας υγιούς ρουτίνας πριν τον ύπνο μπορούν να βοηθήσουν στη ρύθμιση των σταδίων του ύπνου, εξασφαλίζοντας μια επαρκή ποσότητα ύπνου REM και αυξάνοντας τις πιθανότητες να έχουμε καλά όνειρα.
Πώς προκύπτουν οι εφιάλτες;
Πολλοί παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν κακά όνειρα. Ορισμένοι από αυτούς περιλαμβάνουν:
Συμβάντα στην καθημερινή ζωή: Τα όνειρα μπορεί να είναι ένας τρόπος να επεξεργαστούμε τα συναισθήματα που νιώσαμε κατά τη διάρκεια της ημέρας και να προετοιμαστούμε για μελλοντικά γεγονότα. Με βάση αυτό, τα αρνητικά γεγονότα στην καθημερινότητα ενός ατόμου και τα αναμενόμενα μελλοντικά γεγονότα μπορεί να είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν κακά όνειρα και εφιάλτες. Χαρακτηριστικά, μελέτη αποκάλυψε ότι καταστάσεις στη δουλειά εμφανίζονταν συχνά στο περιεχόμενο των ονείρων των συμμετεχόντων.
Άγχος: Το στρες μπορεί να οδηγήσει σε ανήσυχο ύπνο και να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης κακών ονείρων. Πρόκειται για έναν φαύλο κύκλο, καθώς ο διαταραγμένος ύπνος καθιστά πιο δύσκολο να διαχειριστεί κάποιος το άγχος.
Τραύμα: Η εμπειρία οποιουδήποτε είδους τραύματος καθιστά ένα άτομο πιο πιθανό να βιώσει εφιάλτες. Όταν ένα άτομο αναπτύσσει διαταραχή μετατραυματικού στρες, οι εφιάλτες του συχνά αποτελούν αναδρομές σε ένα τραυματικό γεγονός. Βέβαια, αυτή δεν είναι η μόνη ψυχική διαταραχή που μπορεί να οδηγήσει σε εφιάλτες.
Φαρμακευτική αγωγή: Ορισμένα φάρμακα ενδέχεται να προκαλέσουν εφιάλτες ως παρενέργεια. Η διακοπή τους, επίσης.
Η στάση του ύπνου: Σύμφωνα με έρευνα, ο ύπνος μπρούμυτα συνδέεται με αύξηση των ονείρων που περιλαμβάνουν μια αίσθηση ακινησίας ή αδυναμίας αναπνοής.
Μπορούν τα όνειρα να επηρεάσουν την καθημερινή ζωή;
Μετά από έναν ανησυχητικό εφιάλτη, ένα άτομο μπορεί να βιώσει αυξημένο άγχος την επόμενη ημέρα. Οι εφιάλτες που προκαλούν ξυπνήματα κατά τη διάρκεια της νύχτας μπορεί επίσης να επηρεάσουν την ποιότητα του ύπνου, με αποτέλεσμα κούραση την επόμενη ημέρα και μείωση της ποιότητας ζωής, αν οι εφιάλτες είναι συχνοί. Όσον αφορά τα καλά όνειρα, οι ερευνητές δεν έχουν επικεντρωθεί πολύ στο πώς αυτά επηρεάζουν την καθημερινή ζωή ενός ατόμου.
Γενικά, τα όνειρα θεωρούνται ένας αποτελεσματικός τρόπος επεξεργασίας δύσκολων συναισθημάτων και αναμνήσεων. Αν και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εφιάλτες βραχυπρόθεσμα, τελικά μπορεί να διευκολύνει το άτομο να διαχειριστεί αρνητικές εμπειρίες του παρελθόντος και να είναι καλύτερα προετοιμασμένο να αντιμετωπίσει μελλοντικές προκλήσεις.
Αν βέβαια οι επαναλαμβανόμενοι εφιάλτες σας προκαλούν δυσκολίες στην καθημερινή ζωή, θα πρέπει να απευθυνθείτε στους ειδικούς ώστε να το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά υπό την καθοδήγησή τους.
vita.gr
