Ως σύμβολα αγάπης, ευγνωμοσύνης και εκτίμησης τα δώρα αποτελούν ένα ξεχωριστό κομμάτι των γιορτών. Μας γεμίζουν χαρά και λίγη ανυπομονησία – τουλάχιστον μέχρι να τα παραλάβουμε – ενώ έρευνα σε τέσσερις χώρες αποκαλύπτει ότι ειδικά τα προσωποποιημένα προκαλούν ένα συναρπαστικό συναισθηματικό φαινόμενο που ονομάζεται «έμμεση υπερηφάνεια».
Αυτό σημαίνει ότι οι παραλήπτες των εξατομικευμένων δώρων βιώνουν την ίδια υπερηφάνεια που ένιωσαν οι φίλοι τους όσο τα επέλεγαν ή τα δημιουργούσαν. Η μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Psychology & Marketing, διερευνά την ψυχολογική δυναμική των προσωποποιημένων δώρων.
«Η προσφορά δώρων είναι ριζωμένη στις παραδόσεις μας, όταν τα εξατομικεύουμε όμως τα κάνουμε πραγματικά να ξεχωρίζουν», εξηγούν οι ερευνητές πίσω από την μελέτη.
Δεν εκτιμάμε απλώς τα προσωποποιημένα δώρα… Τα «νιώθουμε»
Όταν κάποιος λάβει ένα προσωποποιημένο δώρο, όπως για παράδειγμα μια συλλογή με προσεκτικά επιλεγμένες σοκολάτες, που ανταποκρίνονται στις προτιμήσεις του ή ένα σημειωματάριο με τα αρχικά του, δεν θα εκτιμήσει μόνο τη σκέψη που κρύβεται πίσω από το δώρο.
«Δεν εκτιμάμε απλώς τη φροντίδα και την πρόθεση που έβαλαν στη δημιουργία αυτού του δώρου- τα νιώθουμε», αναφέρουν χαρακτηριστικά οι ερευνητές.
Αυτή η «συναισθηματική αντανάκλαση» προέρχεται από μια ψυχολογική έννοια, σύμφωνα με την οποία, οι άνθρωποι αναπλάθουν νοητικά τις εμπειρίες και τα συναισθήματα των άλλων, εξηγούν οι ερευνητές. Είναι παρόμοιο με το πώς οι γονείς ακτινοβολούν με υπερηφάνεια για τα επιτεύγματα των παιδιών τους, συμπληρώνουν.
Όσα αποκάλυψαν τέσσερα πειράματα
Οι ερευνητές μελέτησαν το φαινόμενο από διαφορετικές οπτικές, μέσω τεσσάρων προσεκτικά σχεδιασμένων πειραμάτων. Στο πρώτο με 74 συμμετέχοντες, μελέτησαν τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι ανταποκρίνονταν στα εξατομικευμένα δώρα ρούχων.
Για την αντικειμενική μέτρηση της εκτίμησης, ζητήθηκε από τους παραλήπτες να δηλώσουν ποια αντικείμενα μπορεί να άλλαζαν, μια νέα προσέγγιση για τη μέτρηση της ικανοποίησης. Εκείνοι που έλαβαν εξατομικευμένα δώρα ήθελαν να κάνουν λιγότερες αλλαγές στα δώρα τους, γεγονός που υποδηλώνει μεγαλύτερη εκτίμηση.
Στο δεύτερο πείραμα οι ερευνητές ακολούθησαν μια διαφορετική προσέγγιση, δείχνοντας σε 134 συμμετέχοντες βίντεο με δύο διαφορετικές διαδικασίες επιλογής δώρου: το ένα έδειχνε την επιλογή και την εξατομίκευση μιας μπλούζας και το άλλο την τυπική επιλογή δώρου μέσω περιήγησης σε ιστότοπο.
Ακόμη και όταν ελέγχθηκε ο χρόνος που δαπανήθηκε για την επιλογή του δώρου, τα προσωποποιημένα δώρα σχετίζονταν σταθερά με μεγαλύτερη εκτίμηση.
Στο τρίτο και τέταρτο πείραμα, που διεξήχθησαν διαδικτυακά επιλέγοντας ως δώρα μια κούπα και ένα ρολόι χειρός, οι ερευνητές επιβεβαίωσαν ότι η εξατομίκευση όχι μόνο αύξησε την εκτίμηση αλλά και ενίσχυσε την αυτοεκτίμηση των παραληπτών.
Αυτό υποδηλώνει ότι όταν παίρνουμε ένα εξατομικευμένο δώρο αισθανόμαστε πολύτιμοι και ξεχωριστοί, εξηγούν οι ερευνητές.
Λίγα λεπτά είναι αρκετά
Το πιο ενδιαφέρον εύρημα είναι ότι ο χρόνος και η προσπάθεια που δαπανήθηκαν για την προσαρμογή του δώρου δεν επηρέασαν σημαντικά την εκτίμηση του παραλήπτη. Είτε ο δωρητής αφιέρωσε αρκετό χρόνο είτε μόνο λίγα λεπτά για να το κάνει πιο προσωπικό, οι παραλήπτες βίωσαν παρόμοια επίπεδα έμμεσης υπερηφάνειας.
Ωστόσο, οι ερευνητές προειδοποιούν ότι το άγχος της σχέσης μπορεί να μειώσει αυτές τις θετικές επιδράσεις. Όταν οι παραλήπτες νιώθουν ανασφάλεια για τη σχέση που έχουν διαμορφώσει με τον δωρητή τους, τα οφέλη του προσωπικού δώρου – συμπεριλαμβανομένης της έμμεσης υπερηφάνειας και της ενισχυμένης αυτοεκτίμησης – μπορεί τελικά να μην εμφανιστούν.
vita.gr
