Οι μέλισσες μπορούν να βιώσουν καταστάσεις που μοιάζουν με τα ανθρώπινα συναισθήματα! Όταν είναι αγχωμένες, επειδή τα πράγματα είναι αβέβαια στη φύση γύρω τους, δείχνουν πεσιμιστική συμπεριφορά, ενώ αυτά που αισθάνονται καθορίζουν τις αποφάσεις τους, όπως ακριβώς συμβαίνει και με τους ανθρώπους.
Οι ερευνητές αποκάλυψαν την «ανθρώπινη πλευρά» των μελισσών, αυτού του τόσο σπουδαίου είδους για τον άνθρωπο και τη φύση. Οι μέλισσες είναι υπεύθυνες για το 60-70% της γονιμοποίησης των φυτών και η συνεχής μείωση του πληθυσμού τους, έχει απασχολήσει σοβαρά τους επιστήμονες, καθώς η εξαφάνισή τους θα συνιστούσε απειλή για μεγάλο μέρος της ζωής στον πλανήτη.
Αυτό είναι λίγο πολύ γνωστό. Αυτό που δεν ξέραμε και έρχεται πρόσφατη έρευνα στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the Royal Society B να μας αποκαλύψει, είναι ότι το άγχος αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύουν τον κόσμο οι μέλισσες.
Με βάση τα ευρήματα, μετά από προσομοιώσεις αγχωτικών καταστάσεων, οι μέλισσες ήταν λιγότερο πιθανό να αναμένουν υψηλές ανταμοιβές, όταν αντιμετώπιζαν ασαφή ερεθίσματα, αν και η μνήμη και η κινητοποίησή τους δεν επηρεάστηκαν.
Αυτό είναι σημαντικό για τη διατήρηση του είδους των μελισσών, καθώς το άγχος επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο οι μέλισσες αναζητούν τροφή και λαμβάνουν αποφάσεις.
Τι σημαίνει το παραπάνω; Ότι οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως είναι για παράδειγμα, η καταστροφή του περιβάλλοντος ή τα φυτοφάρμακα μπορεί να έχουν βαθύτερες επιπτώσεις στην επικονίαση, δηλαδή στην διαδικασία μέσω της οποίας πραγματοποιείται η γονιμοποίηση στα φυτά, απ’ ό,τι είχαμε κατανοήσει μέχρι τώρα.
Μέλισσες και συναισθήματα, τι λέει νέα έρευνα
Η έρευνα, που έγινε σε ένα συγκεκριμένο είδος μελισσών, τους βομβίνους, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, αφού θέτει συναρπαστικά ερωτήματα για τα συναισθήματα και τον εγκέφαλο των εντόμων και γενικά των διαφόρων ειδών του ζωικού βασιλείου.
Αν και οι επιστήμονες κατά καιρούς διαφωνούσαν για το αν οποιοδήποτε άλλο ον εκτός από τον άνθρωπο μπορεί να βιώνει συναισθήματα, οι αποδείξεις αυξάνονται, με τα έντομα να φαίνεται πως έχουν πολύ πιο σύνθετη εσωτερική ζωή από ό,τι νομίζαμε.
Πώς καταλαβαίνουμε τη διάθεσή τους;
Η ομάδα ήθελε να εξετάσει αυτό το θέμα στις μέλισσες – βομβίνους, αλλά πώς μπορεί κάποιος να μετρήσει τη διάθεση μιας μέλισσας;
Δεν μπορούσαν, βέβαια, να… ρωτήσουν τις μέλισσες για την ψυχική τους κατάσταση! Αντ’ αυτού, ανέπτυξαν ένα έξυπνο πείραμα για να παρατηρήσουν πώς το άγχος επηρεάζει τη συμπεριφορά των μελισσών σε αβέβαιες καταστάσεις.
Η έρευνα που έγινε βασίζεται στην έννοια της «κρίσης με προκατάληψη», που αφορά στον τρόπο με τον οποίο τα συναισθήματα επηρεάζουν τα όντα στην ερμηνεία ουδέτερων ή αβέβαιων πληροφοριών.
Οι άνθρωποι, ας πούμε, που βιώνουν άγχος ή κατάθλιψη τείνουν να αναμένουν το χειρότερο αποτέλεσμα από αβέβαιες καταστάσεις.
Πώς κάνουν τις επιλογές τους;
Στο πείραμα, οι εργάτριες μέλισσες έμαθαν να συνδέουν διάφορα χρώματα με διαφορετικής ποιότητας ανταμοιβές.
Όταν παρουσιαζόταν ένα συγκεκριμένο χρώμα, βρίσκονταν σε έναν τόπο με διάλυμα ζάχαρης υψηλής συγκέντρωσης, ενώ όταν παρουσιαζόταν ένα άλλο χρώμα έβρισκαν ένα διάλυμα χαμηλότερης συγκέντρωσης
Μετά την εκπαίδευση, κάποιες μέλισσες υποβλήθηκαν για λίγο σε προσομοιώσεις αγχωτικών καταστάσεων, ενώ κάποιες άλλες παρέμειναν ήρεμες.
Στη συνέχεια, οι μελετητές παρουσίασαν στις μέλισσες, εκτός από τα χρώματα στα οποία είχαν εκπαιδευτεί να αντιδρούν, και κάποια νέα, ασαφή χρώματα που βρίσκονταν μεταξύ των δύο γνωστών χρωμάτων.
Και οι δύο τοποθεσίες ανταμοιβής περιείχαν μόνο νερό. Ποια επιλογή θα έκαναν, όμως, οι μέλισσες;
Οι αγχωμένες μέλισσες περιμένουν το χειρότερο
Οι αγχωμένες μέλισσες ήταν πολύ λιγότερο πιθανό να πλησιάσουν την τοποθεσία που είχε προσφέρει μεγαλύτερες ανταμοιβές, όταν παρουσιάστηκαν ασαφή χρώματα. Έκαναν συνεχώς «πεσιμιστικές» επιλογές, συμπεριφερόμενες σαν να περίμεναν το χειρότερο, δηλαδή χαμηλότερες ανταμοιβές, αν και μπορούσαν να διακρίνουν τα αρχικά χρώματα με ακρίβεια.
Όταν οι ερευνητές μέτρησαν ξεχωριστά το κίνητρο σίτισης, υπολογίζοντας πόσο διάλυμα ζάχαρης κατανάλωναν οι διαφορετικές ομάδες μελισσών, δεν βρήκαν διαφορές μεταξύ των αγχωμένων και μη αγχωμένων μελισσών.
Αυτό επιβεβαίωσε ότι η αλλαγή στη συμπεριφορά δεν οφειλόταν απλώς στη μειωμένη πείνα μετά από το άγχος.
Για να κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία λήψης αποφάσεων των μελισσών, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μαθηματική μοντελοποίηση. Η ανάλυση έδειξε ότι οι αγχωμένες μέλισσες δεν ήταν μπερδεμένες με τα χρώματα. Αντίθετα, είχαν αλλάξει τις προσδοκίες τους για τις ανταμοιβές.
vita.gr
