Άγιος Σωφρόνιος επ. Αχταλείας ο εκ Λιοτσίον του Πόντου

Του Σπύρου Συμεών για την Romfea.gr.

Το 1824 η πρεσβυτέρα του ιερέως Χαραλάμπους όντας ασθενούσα με βαριάν νόσο που την ταλαιπωρούσε είδε στον ύπνο της έναν άνδρα ντυμένο στα λευκά μέσα σε θεία οπτασία να της λέγει να βάλει 3 ιερείς να πραγματοποιήσουν ανακομιδή του θείου του ιερέως – συζύγου της και με τα λείψανα αυτά να πραγματοποιήσουν αγιασμό επικαλούμενοι την μεσσιτείαν του Αγίου προς θεραπείαν αυτής.

Πράγματι η ανακομιδή έγινε στις 20 Δεκεμβρίου του 1824 με τα λείψανα να ευωδιάζουν,  πραγματοποιήθηκε δε αγιασμός με τον οποίο εραντίσθη η πρεσβυτέρα του ιερέως και θεραπεύθηκε.

Ο πατήρ Χαράλαμπος μετά αυτών των γεγονότων ενημέρωσε τον οικείο ιεράρχην Χαλδείας Σίλβεστρον ο οποίος τον επέπληξε διότι προέβη στην ανακομιδή χωρίς να έχει ενημερώσει πρωτίστως τον επίσκοπόν του και του έδωκε την εντολή να ξανά θάψει τα λείψανα αυτά όπως και έγινε.

Να που όμως ο Θεός ήθελε σιγά σιγά να φανερώσει τον Άγιον Αυτού και το ερχόμενον έτος κατά την νύκτα της 8ης Σεπτεμβρίου, ημέρα κατά την οποία σύμφωνα με την παράδοση είχε κοιμηθεί ο άνδρας του οποίου τα λείψανα εθαυματούργησαν και ευωδίαζαν, ένα φως εκ του ουρανού κατέληγε επί του μνήματος αυτού. Οι κάτοικοι της γύρω περιοχής που είδαν αυτό το φως προσέτρεξαν να δουν τι ήτο αυτό. Όταν είδαν που κατέληγε αυτό το φως ζητούσαν τις μεσιτείες του αγίου ανδρός αυτού και μάλιστα όσοι όντας ευρισκόμενοι σε δοκιμασία ασθενείας θεραπεύθηκαν ευθύς αμέσως. Μάλιστα την 11ην Ιανουαρίου μετά το γεγονός αυτό ο μητροπολίτης Σίλβεστρος επικαλούμενος τον Άγιο άνδρα αυτόν ιάθηκε εκ ασθενείας που τον ταλαιπωρούσε και την ιδίαν μέραν εκ της μονής παναγίας Σουμελάς διακήρυξε τον άνδρα αυτόν ως Άγιο ενώ τα λείψανα του ιερά και σεβάσμια.

Ποιος ήτο δε αυτός ο θείος του ιερέως όμως;

Ποιος ήταν ο άνδρας του οποίου τα λείψανα θαυματουργούσαν και ευωδίαζαν;

Ποιος ήταν αυτός ο άνδρας που το μνήμα του λούστηκε μες την νύχτα από ουράνιο φως;

Ήταν ένας επίσκοπος που είχε ενταφιασθεί στο χωρίο όπου και ο ίδιος εγεννήθη, το δε χωριό αυτό Λοτσίον ονομάζετο της επαρχίας Χαλδείας, εις τον δοξασμένον Πόντον.

Το δε όνομα αυτού;

Σωφρόνιος.

Γεννήθηκε το 1738, πατέρας του ήταν ο ιερέας Γεώργιος Σερταρίδης και μητέρα του η ευσεβής Βαρβάρα. Το όνομα που του είχαν δώσει κατά την βάπτισή του ήταν Συμεών και είχε άλλα 9 αδέλφια , 4 αδελφές και 5 αδελφούς.

Από πολύ μικρός έτρεφε πόθο προς την μοναχική πολιτεία όπου μετά από μικρή περιπλάνησή σε μονές εκάρη μοναχός λαμβάνοντας το όνομα Σωφρόνιος στην Μονή Βαζελώνος η οποία ήταν αφιερωμένη στον Τίμιο Πρόδρομο. Η μονή αυτή δε είναι η πρώτη μονή που ιδρύθηκε στον Πόντο αιώνες πριν.

Η βιωτή του ήταν φιλόθεη και ήταν ιδιαιτέρως ασκητικός ενώ οι συν-μοναστές του τον θεωρούσαν επίγειο άγγελο. Ο δε τότε ηγούμενος βλέποντας τις δυνατότητές του αλλά και την βαθιά του πίστη και το θυσιαστικό του χαρακτήρος τούτου 1776 τον απέστειλε να διακονήσει ιερατικώς σε ένα νέο χωρίο που δημιουργήθηκε από την εγκατάσταση πεντακοσίων και πλέον οικογενειών Ελλήνων ένεκα των μεταλλείων που λειτουργούσαν στην περιοχή εκείνη. Το δε χωριό έλαβε το όνομα Δάλ-Βερ το οποίο ελληνιστί σημαίνει πολύτιμοι λίθοι.

Τόσο το θυσιαστικό του φρόνημα, όσο η ενάρετη ζωή καθώς και η αγάπη που τον διακατείχε τον έκανε ιδιαιτέρως αγαπητό στο χωριό αυτό αλλά και στις πέριξ του χωριού αυτού περιοχές όπου οι κάτοικοι μαζί με τον τοπικό άρχοντα Ράμπλη Χαν τον προέτρεπαν να χειροτονηθεί επίσκοπός τους. Ο δε Σωφρόνιος γνωρίζοντας το βάρος τις αρχιεροσύνης, που δυστυχώς στις μέρες μας πολλοί που θέλουν την λάβουν αγνοούν και προσβλέπουν μόνο στις τιμές και στις μήτρες, αρνούνταν επικαλούμενος μάλιστα ότι από του γέροντος του δεν έχει κάποια τέτοια άδεια παρά μόνο να διακονήσει ως ιερέας την περιοχή. Έτσι ο τοπάρχης με αντιπροσωπία της περιοχής μετέβη στην μονή Βαζελώνος και αιτήθηκαν οι ίδιοι άδεια να χειροτονηθεί ο Σωφρόνιος ως επίσκοπος τους. Οι πατέρες της μονής μετά πολύς χαράς συγκατέθεσαν και πράγματι λίγες ημέρες μετά και συγκεκριμένα στις 29 Οκτωβρίου 1777 πραγματοποιήθηκε η χειροτονία του εις επίσκοπόν και έλαβε τον τίτλο της επισκόπου Αχτάλειας έχοντας ως έδρα την μονή της Παναγίας της περιοχής.

Το 1794 όμως η βαρβαρική φυλή των Λέσγων επέδραμαν στην περιοχή της Αχτάλειας, λεηλάτησαν τα μεταλλεία  και κατέσφαξαν σχεδόν τους πάντες, πάνω από 700 σφαγιάσθηκαν. Μάλιστα εισήλθαν εντός της μονής της Παναγίας όπου εκείνη την στιγμή είχαν ακολουθία και ο Σωφρόνιος μαζί με άλλους κατέφυγαν για να διαφυλαχθούν σε μία κρύπτη. Όμως από το κλάμα ενός βρέφους ανακαλύφθηκαν και όταν τους βρήκαν τους έδεσαν και του επούλησαν ως σκλάβους στον Καύκασο. Λέγεται δε ότι κατά την διαδρομή προς τον Καύκασο βασάνιζαν τους συλληφθέντες και μάλιστα τον Άγιο Σωφρόνιο τον έβαζαν να κουβαλάει στους ώμους του άλλους και ο ίδιος μη έχοντας την δύναμιν μετά δακρύων παρακάλεσε τον θεόν να τον απαλλάξει από αυτό το δεινό. Έκτοτε όποιον ανέβασαν στον ώμο του έπεφτε μετά από λίγον νεκρός κι έτσι φοβούμενοι δεν το έπραξαν ξανά.

Τον Σωφρόνιο όμως τον ηγόρασε μία γυναίκα λατινικού δόγματος η οποία τον απελευθέρωσε και τον έστειλε με δικά της έξοδα με ιστιοφόρο στην Τραπεζούντα.

Δύο έτη μετά ο επιχώριος ιεράρχης αποδήμησε και οι άρχοντες του τόπου εξέλεξαν κατά το προνόμιο της επαρχίας τους ως μητροπολίτη τον Αχταλείας Σωφρόνιο όμως για λόγο που δεν διασώθη δεν κατέστη εφικτό αυτό και τελικά τον αποθανόντα τον διαδέχθηκε άλλος. Ο άγιος μετά αυτού του γεγονότος μετέβη στην μονή της μετανοίας του ώστε να ζήσει ειρηνικώς τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του μέσα σε προσευχή και άσκηση. Οι αδελφοί της μονής καθώς και οι κάτοικοι των γύρω περιοχών τον αγάπησαν ιδιαιτέρως βλέποντας το θυσιαστικό του χαρακτήρος του καθώς και τις πλούσιες αρετές του αλλά ο νέος ηγούμενος της μονής τον ζήλευσε για την φήμη που είχε αλλά και την αγάπη που του έδειχναν και δεν την έδειχναν σε αυτόν και προσπαθούσε πάντοτε να του δημιουργεί προβλήματα και γενικά να προκαλεί ταραχές μέσα στην μονή ώσπου ο Άγιος Σωφρόνιος αναγκάσθηκε το 1802 να αποχωρήσει για να μην μπαίνουν σε πειρασμό οι μοναχοί της μονής.

Έβαλε το καλό των άλλων πάνω από τον εαυτό του!!

Αποφάσισε να γυρίσει στο  χωριό στο οποίο εγεννήθη.

Λέγεται ότι αγαπούσε τόσο πολύ την μονή Βαζελώνος όπου καθώς έφευγε στάθηκε πολλές φορές στα υψώματα της διαδρομής και αγνάντευε τον τόπον μετά δακρύων και ικέτευσε τον Θεόν να προστατεύει και να χαρίζει τα ελέη του σε όλους τους κατοίκους της περιοχής ενώ στον ηγούμενο Ιερεμία να του ζητήσει λόγο για την βιωτή του.

Ο ηγούμενος επηράχθη μιας και ήτο υποχείριο των δαιμόνων εφόσον δεν άντεχε την αρετή του Σωφρονίου και εκλονίσθη νευρικώς. Πάγια τακτική του διαβόλου καθώς γεμίζει κάποιον με εγωισμό μετά να τον βάζει να κάνει πράξεις που δεν τον τιμούν και τον απομακρύνουν όλο και πιο πολύ από τον Θεό και στο τέλος διαλύει και τον ιδιο.

Οι πατέρες της μονής έτρεξαν πίσω από το Αγιο Σωφρόνιο και του ζήτησαν να επανέλθει μιας και ο ηγούμενος πλέον δεν ήταν πλέον καλά. Ο ίδιος αρνήθηκε σκεπτόμενος ότι μπορεί να επαναληφθούν οι ταραχές και να βλάψουν πνευματικώς τους μοναστές και αναχωρησε για τον τόπον καταγωγής του.

Κοιμήθηκε μεταξύ των ετών 1802 και 1815 και αυτό το γνωρίζουμε διότι ο ηγούμενος Ιερεμίας κοιμήθηκε το 1805 και ύστερα από 10 έτη οι μοναχοί όπως επέβαλε η ταξιν της μονής άνοιξαν τον τάφο του για να μεταφέρουν πλέον τα οστά του στο οστεοφυλάκιο και τον βρήκαν άλυτο και τουμπανιασμένο. Ενημέρωσαν τον οικείο Ιεράρχην και αυτός τον Πατριάρχην ο οποίος απέστειλε όπως λέγεται τον μητροπολίτη Τραπεζούντος Παρθένιον μιας και ο Αχταλείας Σωφρόνιος είχε κοιμηθεί και του διάβασε την πατριαρχική συγχωρητικήν ευχή και αμέσως το σκήνωμα του Ιερεμία ελύθη.

Η μνήμη του Πόντιου εκ Λοτσίον αγίου Σωφρονίου Επισκόπου Αχταλείας ένεκα του ότι η 8η σεπτεμβρίου είναι αφιερωμένη στο Γενέσιον της Παναγίας μεταφέρεται την 7η του ιδίου μηνός προκειμένου όπως τιμηθεί για το ενάρετον του βίου του, το θυσιαστικόν του χαρακτήρος του, την υπομονή, την άσκηση και την ταπεινότητά του.

Λείψανα του δε, μετά την θαυματουργική ανάδειξην του Αγίου μεταφέρθηκαν στην μονή Βαζελώνος αλλά και ορισμένα εξ αυτών κρατήθηκαν από τους ιερείς συγγενείς του στον τόπο καταγωγής του κι από εκεί μεταφέρθηκαν και σε άλλους τόπους προκειμένου να αποτελούν παρηγοριά πιστών αλλά και μέσω αυτών το βλέμμα και ο νους να καταλήγει σε έναν ακόμη παράδειγμα προς μίμηση στον δρόμο για την θέωσιν και την σωτηρία μας.

Δυστυχώς σήμερα η Μονή Βαζελώνος είναι ερειπωμένη. Τελευταίοι κάτοικοι της οι μοναχοί που το 1923 αναγκάσθηκαν με την ανταλλαγή πληθυσμών ανάμεσα σε Ελλάδα κι Τουρκία να την εγκαταλείψουν. Μαζί τους πήραν ελάχιστα κειμήλια. Τα υπόλοιπα λεηλατήθηκαν και πλέον τα λίγα που σώζονται είναι φυλαγμένα σε μουσείο της Αγίας Πετρούπολης αλλά και από την Τούρκικη Ιστορική Εταιρία.

Αν και ερειπωμένη η μονή συνεχίζει να δεσπόζει και να προκαλεί δέος μέσα στο κατάφυτο περιβάλλον που την έχει αγκαλιάσει για να την προστατέψει μέσα στους αιώνες και προκαλεί θαυμασμό στους μελετητές της.

Θα μου πείτε τώρα που γνώρισα εγώ αυτόν τον αφανή στους πολλούς Άγιο. Θα πω απλά να είναι καλά ο πατήρ Αγαθόνικος ο οποίος τον τιμά, τον αγαπά και τον εορτάζει εκεί στην Μακεδονία και θα ευχηθώ απλά ο Άγιος να είναι αρωγός όλων μας μα και μεσίτης καλός όσων τον επικαλεστούν έστω και μια φορά!!

Χαίροις ο θεοφόρος ποιµήν, το της Τριάδος ευαγέστατον τέµενος, ο στύλος της ευσεβείας, των µοναστών ο φωστήρ, των αδικουµένων ο υπέρµαχος· ελαία η εύκαρπος,τους εκτακέντας η σκέπουσα, τω σφοδροτάτω περιστάσεων καύσωνι, διατρέφουσά τε ελαίω της Χάριτος, πόθω τους προσιόντας σοι· ο θρόνος ο πάγχρυσος, εν ω Θεού η Σοφία, ως αληθώς ανεπαύσατο· Σωφρόνιε πάτερ, ο θερµός των εν ανάγκαις, πιστών υπέρµαχος.

Για άρθρα που αναδημοσιεύονται και αναγράφεται η πηγή τους δεν φέρουμε καμμία ευθύνη, καθώς απηχούν αποκλειστικά τις απόψεις των συντακτών τους και δεν δεσμεύουν καθ’ οιονδήποτε τρόπο την ιστοσελίδα.