Περπατώντας σε λασπωμένους δρόμους, περνώντας από σπίτια κατεστραμμένα από πυραυλικά χτυπήματα, αναζητούν αυτούς που έχουν μείνει πίσω. Οι δύο άνδρες συνθέτουν μια ειδική μονάδα που έχει ταξιδέψει από την πρωτεύουσα, το Κίεβο.
Μια μητέρα με την κόρη της βγαίνουν στην αυλή τους. «Ψάχνουμε για σεξουαλικά εγκλήματα», λέει ο εισαγγελέας Ολεξάντρ Κλεστσένκο.
Μέχρι τις αρχές Οκτωβρίου, αυτή η περιοχή της χώρας ήταν κατεχόμενη από τα ρωσικά στρατεύματα. Καμένα αυτοκίνητα κάνουν σωρούς από σκουπίδια στα χωράφια. Το γράμμα «Z» – σύμβολο που χρησιμοποιείται από τις ρωσικές δυνάμεις – είναι γραμμένο στους τοίχους.
Τα σημάδια του πολέμου είναι βαθιά εδώ. Η Ρωσία έχει χρησιμοποιήσει τη σεξουαλική βία ως «όπλο πολέμου» – μια σκόπιμη «στρατιωτική στρατηγική» – στην κατάκτηση της Ουκρανίας, δήλωσαν ερευνητές των Ηνωμένων Εθνών. Σύμφωνα με τους ίδιους, υπάρχουν ακόμη και ισχυρισμοί για Ρώσους στρατιώτες που μετέφεραν βιάγκρα.
Οι ρωσικές αρχές αρνούνται σθεναρά τις κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία.
Έχοντας εργαστεί για δύο εμβομάδες στην Χερσώνα, η ομάδα από το Κίεβο έχει τεκμηριώσει έξι καταγγελίες για σεξουαλική επίθεση. Ο πραγματικός αριθμός είναι σχεδόν σίγουρα πολύ μεγαλύτερος, λένε.
Η Τατιάνα, 56 ετών, λέει ότι είναι ένα από τα θύματα. Το CNNi αποκρύπτει το επώνυμό της και αυτό του χωριού της για να προστατεύσει την ταυτότητά της.
Περπατώντας πάνω από ένα σπασμένο τζάμι, δείχνει το σπίτι του αδελφού της, όπου λέει ότι δύο Ρώσοι στρατιώτες πέρασαν με το ζόρι την πόρτα της στις 26 Αυγούστου.
«Περπάτησαν γύρω από αυτά τα δωμάτια», λέει. «Ο ένας έμεινε εκεί και ο άλλος που με βίασε, μπήκε εδώ. Μπήκε μέσα, περπάτησε λίγο στο δωμάτιο και εδώ σε αυτό το μέρος, άρχισε να με ψηλαφίζει». «Του είπα, όχι, όχι, δεν είμαι σε ηλικία που μπορώ να σου δώσω κάτι, ψάξε για μικρότερα κορίτσια».
Την κάρφωσε πάνω στην ντουλάπα, λέει, και της έσκισε τα ρούχα. «Έκλαιγα, τον παρακαλούσα να σταματήσει, αλλά χωρίς επιτυχία», λέει. «Η μόνη σκέψη που είχα ήταν να μείνω ζωντανή».
Την προειδοποίησε να μην το πει σε κανέναν, θυμάται. «Δεν το είπα αμέσως στον άντρα μου», λέει δακρυσμένη. «Αλλά το είπα στον ξάδερφό μου και ο άντρας μου το άκουσε και μου είπε: «Έπρεπε να μου πεις την αλήθεια, αλλά έμεινες σιωπηλή».
«Ντρεπόμουν πολύ», λέει και προσθέτει: «Μακάρι αυτός και όλοι οι συγγενείς του να ήταν νεκροί».
Παρέμεινε τρεις μέρες στο σπίτι, ζαλισμένη, ενώ ντρεπόταν πολύ να βγει έξω. Στη συνέχεια, σε μια εξαιρετική πράξη γενναιότητας, λέει ότι αντιμετώπισε τον διοικητή του Ρώσου στρατιώτη.
«Ο διοικητής του βρήκε τον επικεφαλής της μονάδας του. Ήρθε να με δει και μου είπε, ‘Τον τιμώρησα αυστηρά, του έσπασα το σαγόνι, αλλά η πιο αυστηρή τιμωρία είναι μπροστά’: Πυροβολισμός. Ο διοικητής με ρώτησε, «Σε πειράζει αυτό;» και του είπα, «Δεν με πειράζει, μακάρι να τους πυροβολήσουν όλους».
Αν και ο εισαγγελέας, Κλεστσένκο, και ο αστυνομικός Ολεξάντρ Σβίντρο αναζητούν συγκεκριμένα στοιχεία για σεξουαλικά εγκλήματα, όπου κι αν πάνε έρχονται αντιμέτωποι με τη φρίκη της κατοχής.
Σε αυτά τα απελευθερωμένα χωριά, σχεδόν όλα τα κτήρια έχουν υποστεί ζημιές από τον πόλεμο. Πολλά σπίτια έγιναν ερείπια.
Στην πρώτη τους στάση την ημέρα που το CNNi συνόδευε τους ανακριτές, στο Μπίλα Κρινίτσια, ένα πλήθος που περίμενε κουπόνια τροφίμων περικύκλωσε τον εισαγγελέα.
Το χωριό ήταν υπό ρωσικό έλεγχο, αλλά ποτέ δεν κατελήφθη άμεσα. Οι συγκεντρωμένοι φώναζαν ότι τους έχουν εγκαταλείψει εδώ και μήνες, χωρίς βοήθεια ούτε από τη Ρωσία ούτε από την Ουκρανία.
«Αναφέρατε (τη ζημιά) σε κανέναν;» ρωτάει ο εισαγγελέας. «Σε ποιον θα το αναφέρουμε;» απαντά ένας άντρας στο πλήθος.
Ένας άνδρας από το πλήθος είπε στους ανακριτές ότι κρατήθηκε από Ρώσους στρατιώτες και υποβλήθηκε σε ψευδή εκτέλεση. Είναι δύσκολο να ακούνε ότι ιστορίες βασανιστηρίων όπως αυτό είναι κοινές εδώ, αλλά δεν είναι αυτό το θέμα της δουλειάς τους σήμερα.
Παρά τη δυσαρέσκεια αυτών των χωρικών, η αντεπίθεση της Ουκρανίας σε αυτό το τμήμα της χώρας έχει τροφοδοτήσει τις ελπίδες του κόσμου ότι η νίκη μπορεί να είναι πράγματι εφικτή – ή τουλάχιστον ότι το Κίεβο μπορεί να απελευθερώσει βασικές πόλεις που ελέγχονται από τη Ρωσία, όπως η Χερσώνα.
Ξεκινώντας αργά στα τέλη του καλοκαιριού και στη συνέχεια με μεγαλύτερη ένταση στις αρχές Οκτωβρίου, οι ουκρανικές δυνάμεις έχουν ανακτήσει εκατοντάδες τετραγωνικά μίλια εδάφους που κατείχε η Ρωσία από τις πρώτες ημέρες της πλήρους κλίμακας εισβολής της.
Σε μικρή απόσταση με το αυτοκίνητο σε βομβαρδισμένους δρόμους, στο Tverdomedove, μια μητέρα και μια κόρη λένε στον Κλεστσένκο ότι δεν έχουν ακούσει για σεξουαλικά εγκλήματα στον οικισμό τους.
Η γειτόνισσά τους, η 71χρονη Βέρα Λαπουσνιάκ, κλαίει ανεξέλεγκτα. Οι Ρώσοι ήταν ευγενικοί όταν έφτασαν στην αρχή, λέει.
«Είπαν ότι ήρθαν να μας προστατέψουν», θυμάται. «Αλλά από ποιον, γιατί – δεν ξέραμε».
Έμεινε χήρα πριν από περισσότερα από 30 χρόνια – λέει ο σύζυγός της πέθανε σε ατύχημα με μοτοσικλέτα – και ο γιος της εντάχθηκε στον στρατό αμέσως μετά την εισβολή της Ρωσίας στις 24 Φεβρουαρίου. Αποφάσισε να φύγει, λέει, περίπου τρεις μήνες αφότου τα ρωσικά στρατεύματα κατέλαβαν το χωριό της .
Μήνες αργότερα, αφού ο ουκρανικός στρατός απελευθέρωσε το χωριό της σε μια αστραπιαία αντεπίθεση, επέστρεψε. Οι βομβαρδισμοί έχουν καταστρέψει τη στέγη του σπιτιού της.
«Δεν ξέρω πού να κοιμηθώ τώρα», λέει δακρυσμένη. «Δεν υπάρχουν παράθυρα ή πόρτες. Κοιμάμαι σαν αλήτης».
Δείχνει μέσα στο σπίτι της. Το ταβάνι του υπνοδωματίου της έχει καταρρεύσει εντελώς. Έχει μεταφέρει το κρεβάτι της στο μοναδικό δωμάτιο όπου το παράθυρο παραμένει άθικτο.
«Δεν ξέρω πού να το βάλω για να μην πέσει (το ταβάνι) στο κεφάλι μου», λέει. «Αν έπεφτε και με σκότωνε, θα ήταν καλύτερα, έτσι δεν θα υποφέρω. Αλλά θέλω να ξαναδώ τον γιο μου».
Καθώς ο ήλιος δύει στο τέλος μιας κουραστικής μέρας, η ομάδα των δύο φτάνει στο Novovoznesens’ke, ένα χωριό όπου έχουν αποκαλύψει δύο ακόμη περιπτώσεις βιασμού, σύμφωνα με αναφορές από Ρώσους στρατιώτες. Την επόμενη μέρα, επιστρέφουν στο Κίεβο, για να υποβάλουν τα ευρήματά τους.
Φυσικά, πολλοί από αυτούς τους ισχυρισμούς θα είναι αδύνατο να αποδειχθούν, πολλοί δεν έχουν καν ύποπτο. Προς το παρόν, η ομάδα καταθέτει τις αναφορές της και οι ερευνητές συνεχίζουν το έργο τους, ελπίζοντας να καταφέρουν να τεκμηριώσουν κατηγορίες στο μέλλον.
Τα Ηνωμένα Έθνη λένε ότι έχουν ερευνήσει υποθέσεις στην Ουκρανία «σεξουαλικής βίας και βίας με βάση το φύλο» κατά ατόμων ηλικίας από 4 έως 82 ετών. Από τον Σεπτέμβριο, είχαν κινηθεί 43 ποινικές διαδικασίες, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Ο αστυνομικός, Σβίντρο, λέει ότι οι περισσότερες περιπτώσεις σεξουαλικής βίας δεν καταγγέλλονται καθόλου. «Είναι ψυχολογικά δύσκολο», λέει. «Καταλαβαίνετε ότι κάθε άτομο είναι συντετριμμένο. Αλλά αυτό είναι σημαντικό έργο», τονίζει.
In newly liberated villages, Ukrainian investigators uncover horrific claims of Russian sexual violence, By Mick Krever, Clarissa Ward and Scott McWhinnie, CNN
cnn.gr
